Μετά τό 2000 π.Χ. κατῆλθον στήν Ἰταλία διάφορα Ἰνδοευρωπαϊκά φῦλα μέ σπουδαιότερο ἐκεῖνο τῶν Λατίνων γι' αὐτό, κατ' ἀρχάς, ἡ χώρα ἔλαβε τό ὄνομα Λάτιον καί ὑπῆρξε βασικά ἡ κοιτίδα τοῦ Ρωμαϊκοῦ Κράτους. Ἐκ τῶν ἄλλων φυλῶν ἀξιόλογοι ἦσαν οἱ Ἐτροῦσκοι. Ἀλλά ἐξαιρετικό στοιχεῖο γιά τήν ἀνάπτυξη τοῦ ρωμαϊκοῦ κράτους ἦταν καί οἱ Ἕλληνες ἄποικοι, οἱ ὁποῖοι ἀπό τοῦ 8ου αἰῶνος εἶχαν ἐγκατασταθεῖ στή Νότια Ἰταλία καί τήν Σικελία.
Ἡ θρησκεία τῶν Ρωμαίων ἦταν ἡ εἰδωλολατρία μέ πλῆθος θεοτήτων. Τήν ἀνωτάτη δέ ἐποπτεία στά τῆς θρησκείας εἶχε ὁ Pontifex maximus, ὁ ὕπατος ἀρχιερεύς μέ πολλούς οἰωνοσκόπους, ἱερεῖς κἄ.. Ἡ ἀρχαία Ρώμη κτίστηκε ἐπί λόφου γιά λόγους ἐμπορικούς καί στρατιωτικούς. Ἐπί δέ τῶν βασιλέων στήν ἐξουσία ἡ ρωμαϊκή κοινωνία διαιρεῖτο στούς πατρικίους, στούς εἵλωτας καί στούς πληβείους. Ἀργότερα οἱ πληβεῖοι ἔλαβον κάποια ἰσοτιμία μέ τούς πατρικίους.
Μετά τό τέλος τῶν Καρχηδονίων πολέμων πλέον, τό Ρωμαϊκό κράτος ἐξάπλωσε τήν κυριαρχία του σ' ὅλη τήν Μεσόγειο θάλασσα, γι' αὐτό καί ἀπεκαλεῖτο ἀπό τούς Ρωμαίους mare nostrum (θάλασσά μας). Ἔτσι κατά τό τέλος τοῦ 2ου αἰ. π.Χ. τό κράτος ἔφθανε ἀπό τά Πυρηναῖα μέχρι τήν Βαλτική, ὅλη τήν Μ. Ἀσία, Συρία, Παλαιστίνη, Αἴγυπτο, Βόρειο Ἀφρική. Μιλᾶμε γιά τήν Ρωμαϊκή πλέον Αὐτοκρατορία.
Οἱ μεγάλες κατακτήσεις εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα οἱ Ρωμαῖοι νά γνωρίσουν πολιτισμούς ξένων λαῶν καί ὑπέστησαν μεγάλη ἐπίδραση σ' ὅλη τους τήν πολιτεία. Ἰδιαίτερα ἐπηρεάστηκαν ἀπό τούς Ἕλληνες καί τόν ἑλληνικό πολιτισμό καί εἶναι γνωστό τό γραφέν ἀπό τόν ποιητή Ὁράτιο ὅτι «ἡ κυριευθεῖσα Ἑλλάς ὑπέταξε τόν ἀγέρωχον νικητήν καί εἰσήγαγε τάς τέχνας εἰς τό ἀγροῖκον Λάτιον. Οἱ Ἕλληνες φιλόσοφοι ἐκπολίτισαν τήν Ρώμη.
Ἔτσι τά γράμματα στήν ἀρχαία Ρώμη παρουσίασαν τήν κατωτέρω δυναμική καί προοπτική.
Ὁ ἀρχαιότερος δραματικός ποιητής ὁ Λίβιος Ἀνδρόνικος ἦταν Ἕλληνας ἀπελεύθερος. Ὁ Τερέντιος καί Πλαῦτος διεσκεύασαν ἑλληνικές κωμωδίες. Ὁ Ἔννιος μιμήθηκε τόν Ὅμηρο συνθέσας ἑξάμετρο ἔπος, ἕνα Χρονικό. Πρῶτος λατῖνος πεζογράφος θεωρεῖται ὁ Πόρκιος Κάτων. Ἱστοριογράφοι ἦσαν οἱ Ἰούλιος Καῖσαρ, Σαλλούστιος Κρίσπος, Κορνήλιος Νέπως καί ὁ κυριώτερος ρήτωρ ἦταν ὁ Κικέρων. Ποιητές ἦσαν ὁ Λουκρήτιος Κάρος καί ὁ Βαλέριος Κάτουλλος.
Ἀργότερα ἡ λατινική γραμματεία ἔφθασε στό ὕψιστο σημεῖο τῆς ἀκμῆς της ἐπί Ὀκταβιανοῦ Αὐγούστου. Ἀνεδείχθη ὡς ἐθνικός ποιητής τῶν Ρωμαίων ὁ Βεργίλιος Μάρων, ἡ δέ «Αἰνειάς» του ἀποτελεῖ ἕνα ὕμνο πρός τήν δυναστεία καί τόν ρωμαϊκό λαό. Ἐπίσης σπουδαῖοι λυρικοί ποιητές ἦσαν οἱ: Ὁράτιος Φλάκκος, ὁ Ἄλβιος Τίβουλλος, ὁ Σέξιος Προπέρτιος, ὁ Ὀβίδιος Νάσων καί ὁ Τίτος Λίβιος ὑπῆρξε ἀξιόλογος ἱστοριογράφος.
Ἀργότερα κατά τόν 1ο καί 2ο αἰῶνα μ.Χ. ἀξιομνημόνευτα εἶναι τά ἔργα τοῦ στωϊκοῦ Σενέκα καί τῶν ποιητῶν Μαρτιαλίου, Περσίου, Πετρωνίου καί Ἰουβεναλίου. Ἄλλοι ἀξιόλογοι συγγραφεῖς ἦσαν οἱ: Φάβιος Κοϊντιλιανός, Πλίνιος Σεκούνδος, Πλίνιος ὁ νεώτερος (ὅπως ὀνομάστηκε), ὁ Κορνήλιος Τάκιτος καί ὁ Σουητώνιος.