Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ'
Ἡ ἐλεημοσύνη εἶναι μεγάλη ἀρετή. Εἶναι θεία ἐντολή. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος τήν συγκαταλέγει μαζί μέ τήν νηστεία καί τήν προσευχή μεταξύ τῶν τριῶν θεμελίων τῆς πνευματικῆς ζωῆς (Ματθ. 6, 1-18). Ὅταν μάλιστα τήν συνιστᾶ, ζητεῖ νά γίνεται μέ ἀνιδιοτέλεια, χωρίς καμμία ἐπίδειξη (Ματθ. 6, 1-4) καί χωρίς τήν ἐλπίδα τῆς ἀνταπόδοσης (Λουκ. 6,35,14.14). Ἔπειτα ὁ Χριστός μακαρίζει τόν ἐλεήμονα καί λέγει: «Μακάριοι οἱ ἐλεήμονες ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται» (Ματθ. 5,7) καί ἀκόμη λέγει «παντί τῷ αἰτοῦντι σε δίδου» (Λουκ. 6,30).
Κατόπιν θά ἔλθει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ ὁποῖος θά συμβουλεύσει: «Τεκνία μου μή ἀγαπῶμεν λόγῳ, μηδέ γλώσσῃ ἀλλ' ἔργῳ καί ἀληθείᾳ» (Α' Ἰω. 3.18) καί ὁ Ἀπ. Παῦλος θά γράψει: «Τῆς δέ εὐποιΐας καί κοινωνίας μή ἐπιλανθάνεσθε τοιαύταις γάρ θυσίαις εὐαρεστεῖται ὁ Θεός» (Ἐβρ. 13,16).
Πράγματι, ἡ ἐλεημοσύνη ἐξευγενίζει τίς ψυχές, μαλακώνει τίς καρδιές, ἐξαγιάζει τά αἰσθήματα καί συνδέει τούς ἀνθρώπους. Ἐξασφαλίζει βραβεῖα καί στεφάνους στή Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.
Μή λησμονοῦμε ὅτι «ὁ ἐλεῶν πτωχόν δανείζει Θεῷ κατά δέ τό δόμα αὐτοῦ, ἀνταποδώσει αὐτῷ» (Παροιμ. 19,17) καί «ἱλαρόν δότην ἀγαπᾶ ὁ Θεός» (Β' Κορ. 9,7). Τόν πτωχόν δέν θά πρέπει νά τόν ἀποπαίρνουμε καί νά μήν τοῦ δίνουμε προσοχή καί σημασία. Νά τοῦ παρέχουμε ὅ,τι μποροῦμε μέ χαρά καί νά τόν προστατεύουμε. Ἡ ἐλεημοσύνη θά μᾶς ἀνοίξει τίς θύρες τοῦ Παραδείσου. Καί ὁ Θεός ποτέ δέν ἐγκαταλείπει τόν ἄνθρωπον τῆς ἐλεημοσύνης. Διότι πώς εἶναι δυνατόν ὁ Θεός νά τόν ἀφήσει ἀβοήθητον τόν ἐλεήμονα, ὅταν βλέπει ὅτι εἶναι καλός οἰκονόμος τῶν ἀγαθῶν καί ὅτι δέν τά σπαταλᾶ σέ μάταιες ἐπιδείξεις καί διασκεδάσεις ἀλλά σκορπίζονται στά χέρια τῶν πτωχῶν.
Εἶναι γεγραμμένο γιά τόν ἐλεήμονα ἄνθρωπο ὅτι «ἐσκόρπισεν, ἔδωκε τοῖς πένησιν, ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ μένει εἰς τόν αἰῶνα». (Ψ. 111,9). Ναί, αὐτή μᾶς ἐξασφαλίζει τά μέλλοντα ἀγαθά. Στήν τελική κρίση θά εἶναι ὑπερασπιστής καί μάρτυς ἐνώπιον τοῦ Δικαιοκρίτου Κριτοῦ κατά τό: «Ἐπείνασα καί ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψησα καί ἐποτίσατέ με...» (Ματθ. ΚΕ' 35). Γράφει ὁ Μ. Βασίλειος: «Τά χρήματα θά τά ἀφήσεις ἐδῶ καί ἄν δέν θέλεις, τήν τιμή ὅμως γιά τίς ἀγαθοεργίες σου θά τήν φέρεις πρός τόν Δεσπότην Χριστόν, ὅταν τό πλῆθος τῶν ὑπό σοῦ εὐεργετηθέντων θά σέ περικυκλώνει, ἐνώπιον τοῦ Κριτοῦ καί θά σέ ὀνομάζει τροφέα καί εὐεργέτη».
Νά γνωρίζουμε ὅτι καί αὐτή ἡ ἐλάχιστη ἐλεημοσύνη, ἡ παροχή ψυχροῦ ὕδατος δέν μένει χωρίς ἀμοιβή (Μαρκ. 9,41). Εἶναι ἀληθές ὅτι οἱ πτωχοί, οἱ ἀσθενεῖς, οἱ εὐεργετούμενοι, οἱ ἄποροι δέν εἶναι σέ θέση νά ἀνταποδώσουν τήν εὐεργεσία μας. Ἀκριβῶς ἐδῶ ἔγκειται ἡ ἀξία τῆς ἐλεημοσύνης, καθ' ὅτι τήν ἀμοιβή τῶν ἐλεημοσυνῶν μας ἀναλαμβάνει ὁ ἴδιος ὁ Θεός στήν Δευτέρα Παρουσία Του. Τήν καλή, λοιπόν, χρήση τῶν ἀγαθῶν μας πού μᾶς ἔδωκε, ἀμοίβει μέ τήν οὐράνιο Βασιλεία Του. Μιά μικρή δόσις στό πτωχό πού συντελεῖται ἐν ὀνόματι τοῦ Θεοῦ μεταβαίνουσα στόν Θεό, αὐξάνει καί καθίσταται ἀμέτρητος θησαυρός.
Πόσο ὑπέροχο εἶναι ἐκεῖνο πού ἔκαμναν παλαιοί εὐσεβεῖς ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι ἄφηναν στόν θερισμό καί στό τρυγητό ἕνα μέρος τῆς συγκομιδῆς τους γιά τόν πτωχό συνάνθρωπο. Ἀλλά καί πόσο ὑπέροχα εἶναι τά λόγια τοῦ γέροντα Τωβία, ὁ ὁποῖος συμβουλεύει τόν υἱό του μ' αὐτά τά λόγια: «Μή ἀποστρέψης τό πρόσωπόν σου ἀπό παντός πτωχοῦ, καί ἀπό σοῦ οὐ μή ἀποστραφῇ τό πρόσωπον τοῦ Θεοῦ˙ ὡς σοί ὑπάρχει κατά τό πλῆθος, ποίησον ἐξ αὐτῶν ἐλεημοσύνην˙ ἐάν ὀλίγον σοί ὑπάρχῃ, κατά τό ὀλίγον μή φοβοῦ ποιεῖν ἐλεημοσύνην...μή φθονεσάτω σου ὁ ὀφθαλμός ἐν τῷ ποιεῖν σε ἐλεημοσύνην...» (Τωβ. 4,7-11.16 ἐξ).
Καί ἡ Σοφία Σειράχ θά μᾶς διδάξει: «Σύγκλεισον ἐλεημοσύνην ἐν τοῖς ταμείοις σου καί αὕτη ἐξελεῖταί σε ἐκ πάσης κακώσεως» (κεφ. κθ', 12).
Ἔτσι τά γνωρίσματα τοῦ ἐλεήμονος εἶναι τό συμπαθές, τό φιλάνθρωπον, τό φιλάδελφον. Γι' αὐτό καί ὅλοι οἱ ἅγιοι τήν ἐλεημοσύνη τήν ἐξασκοῦσαν σ' ὅλη τους τήν βιοτή καί ἄν ἀκόμη οἱ ἴδιοι ἦσαν πτωχοί. Ἔλεγαν ὅ,τι, κάποιος εἶναι πτωχότερος ἀπό ἐμᾶς. Χαιρόντουσαν μέ τήν ἐλεημοσύνη καί τήν ἀγάπη πρός τόν συνάνθρωπό τους.
Αὐτή λοιπόν τήν ἐξάσκηση, τῆς κατ' ἐξοχήν πρακτικῆς αὐτῆς ἀρετῆς τῆς ψυχοσωτήριας ἐλεημοσύνης, συνιστοῦμεν καί ἐμεῖς πρός ὅλους. Νά εἴμαστε ἐλεήμονες, ἀδελφοί μου, γιά νά μᾶς ἐλεήσει καί μᾶς, ὁ Ἐλεήμων Θεός.